4.
軍
形
Tactical Dispositions
Tôn tử nói: Trước kia người giỏi dụng binh đánh giặc,
Sunzi said: The good fighters of old
trước tiên phải không để bại, sau mới đánh bại kẻ địch.
1st put themselves beyond the possibility of defeat, and then waited for an opportunity of defeating the enemy.
Không để bại là do mình, giành chiên thắng là tại địch.
To secure ourselves against defeat lies in our own hands, but the opportunity of defeating the enemy is provided by the enemy himself.
Thế nên người giỏi dụng binh có thể làm kẻ địch không thắng được mình, nhưng không chắc làm kẻ địch bị ta đánh thắng.
Thus the good fighter is able to secure himself against defeat, but cannot make certain of defeating the enemy.
Cho nên nói thắng lợi có thể dự kiến nhưng không nhất thiết đòi hỏi được.
Hence the saying: One may know how to conquer without being able to do it.
Không thể thắng được thì thủ,
Security against defeat implies defensive tactics;
có thể thắng được thì công.
ability to defeat the enemy means taking the offensive.
Thủ là do chưa đủ điều kiện,
Standing on the defensive indicates insufficient strength;
công là khi điều kiện có thừa.
attacking, a superabundance of strength.
Người giỏi thủ ém quân tại các loại địa hình,
The general who is skilled in defense hides in the most secret recesses of the earth;
người giỏi công phát huy mọi thế mạnh,
he who is skilled in attack flashes forth from the topmost heights of heaven.
thế nên bảo toàn được lực lượng mà vẫn toàn thắng.
Thus on the one hand we have ability to protect ourselves; on the other, a victory that is complete.
Dự đoán chiến thắng mà không hơn nhiều người thì chưa gọi là giỏi trong những người giỏi,
To see victory only when it is within the ken of the common herd is not the acme of excellence.
thắng 1 trận mà thiên hạ gọi là giỏi thì cũng chưa gọi là giỏi trong những người giỏi
Neither is it the acme of excellence if you fight and conquer and the whole Empire says, "Well done!"
Cũng như nhấc một cọng lông thì không kể là khoẻ,
To lift an autumn hair is no sign of great strength;
nhìn thấy nhật nguyệt không kể là mắt tinh,
to see the sun and moon is no sign of sharp sight;
nghe được sấm sét không kể là tai thính.
to hear the noise of thunder is no sign of a quick ear.
Thời xưa, người giỏi dụng binh thường đánh bại kẻ địch dễ thắng nên việc giành được chiến thắng ấy không được tiếng là trí dũng.
What the ancients called a clever fighter is one who not only wins, but excels in winning with ease. Hence his victories bring him neither reputation for wisdom nor credit for courage.
Chiến thắng của họ là không có gì phải nghi ngờ vì nó dựa trên cơ sở tất thắng kẻ địch đã lâm vào thế thất bại.
He wins his battles by making no mistakes. Making no mistakes is what establishes the certainty of victory, for it means conquering an enemy that is already defeated.
Cho nên người giỏi dụng binh bao giờ cũng đặt mình vào thế bất bại mà cũng không bỏ qua cơ hội nào để thắng địch.
Hence the skillful fighter puts himself into a position which makes defeat impossible, and does not miss the moment for defeating the enemy.
Vì vậy, đội quân chiến thắng bao giờ cũng tạo điều kiện để thắng, sau mới giao tranh, đội quân chiến bại thường giao tranh tranh trước, sau mới tìm chiến thắng bằng sự cầu may.
Thus it is that in war the victorious strategist only seeks battle after the victory has been won, whereas he who is destined to defeat first fights and afterwards looks for victory.
Người giỏi dụng binh có thể từ các mặt tu sửa cái lẽ không thể thắng để nắm được quyền quyết định sự thắng bại.
The consummate leader cultivates the moral law, and strictly adheres to method and discipline; thus it is in his power to control success.
Phép dụng binh là: Thứ nhất là “độ”, thứ hai là “lượng”, thứ 3 là “số”, thứ 4 là “xứng”, thứ 5 là “thắng”.
In respect of military method, we have, 1stly, Measurement; 2ndly, Estimation of quantity; 3rdly, Calculation; 4thly, Balancing of chances; 5thly, Victory.
Tính thế sinh độ, độ sinh lượng, lượng sinh số, số sinh xứng, xứng sinh thắng.
Measurement owes its existence to Earth; Estimation of quantity to Measurement; Calculation to Estimation of quantity; Balancing of chances to Calculation; and Victory to Balancing of chances.
Thắng binh dùng “dật” đánh “thù”, bại binh dùng “thù” chống “dật”.
A victorious army opposed to a routed one, is as a pound’s weight placed in the scale against a single grain.
Người chiến thắng là người có quân lực hùng mạnh, chỉ huy tác chiến dùng binh như tháo nước đổ từ trên trời xuống vậy. Cái này gọi là hình của binh lực quân sự.
The onrush of a conquering force is like the bursting of pent-up waters into a chasm a thousand fathoms deep.