41. Đồng dị
Sameness and difference

Thượng văn Đạo, cần nhi hành chi.
Bậc học cao nghe đạo, cố gắng mà theo.
Scholars of the highest class, when they hear about the Dao, earnestly carry it into practice.

Trung văn Đạo, nhược tồn, nhược vong.
Bậc học bình thường nghe Đạo như còn như mất.
Scholars of the middle class, when they have heard about it, seem now to keep it and now to lose it.

Hạ văn Đạo, đại tiếu chi.
Bậc học thấp kém nghe Đạo, cả cười bỏ qua.
Scholars of the lowest class, when they have heard about it, laugh greatly at it.

Bất tiếu, bất túc vi Đạo.
Nếu không cười, không đủ gọi đó là Đạo.
If it were not (thus) laughed at, it would not be fit to be the Dao.

Cố kiến ngôn hữu chi:
Nên người xưa nói:
Therefore the sentence-makers have thus expressed themselves:

Minh Đạo nhược muội.
Sáng về Đạo, dường tăm tối.
The Dao, when brightest seen, seems light to lack;

Tiến Đạo nhược 退thối.
Tiến về Đạo, nhường như thụt lùi.
Who progress in it makes, seems drawing back;

Di Đạo nhược lỗi.
Ngang với Đạo, dường như cục cằn.
Its even way is like a rugged track.

Thượng Đức nhược cốc.
Đức cao dường như hang suối.
Its highest virtue from the vale doth rise;

Thái bạch nhược nhục.
Thật trong trắng dường như bợn nhơ.
Its greatest beauty seems to offend the eyes;

Quảng đức nhược bất túc.
Đức rồi rào dường như không đủ.
And he has most whose lot the least supplies.

Kiến đức nhược thâu.
Đức vững chắc dường như cẩu thả.
Its firmest virtue seems but poor and low;

Chất chân nhược du.
Chất thực dường như biến đổi.
Its solid truth seems change to undergo;

Đại phương ngung;
Hình vuông lớn không góc.
Its largest square doth yet no corner show

đại khí vãn thành;
Đồ dùng lớn lâu thành.
A vessel great, it is the slowest made;

đại âm hi thanh;
Tiếng lớn nghe không thấy.
Loud is its sound, but never word it said;

đại tượng hình.
Tượng lớn, không có hình.
A semblance great, the shadow of a shade.

Đạo ẩn danh.
Đạo ẩn, không tên.
The Dao is hidden, and has no name;

Phù duy Đạo thiện thải thả thành.
Chỉ có Đạo, hay cho lại tác thành (muôn vật).
but it is the Dao which is skilful at imparting (to all things what they need) and making them complete.