孔Khổng 子tử 謂vị 季Quí 氏thị ： 「 八bát 佾dật 舞vũ 於ư 庭đình: ， 是“Thị 可khả 忍nhẫn 也dã, ， 孰thục 不bất 可khả 忍nhẫn 也dã.” ？ 」
Khổng tử bàn về việc Quí Thị dùng vũ “bát dật” (của thiên tử) ở đại sảnh (họ Quí), bảo: “Việc đó nhẫn tâm làm được thì việc gì mà không nhẫn tâm làm được?”
Confucius said of the head of the Ji family, who had eight rows of pantomimes in his area, "If he can bear to do this, what may he not bear to do?"

三Tam 家gia 者giả 以dĩ 雍Ung 徹triệt. 。 子Tử 曰viết: ： 「 『 相“Tướng 維duy 辟tịch 公công, ， 天thiên 子tử 穆mục 穆mục”, 』 ， 奚hề 取thủ 於ư 三tam 家gia 之chi 堂đường?” ？ 」
Ba nhà đại phu nước Lỗ (Mạnh Tôn, Thúc Tôn, Quí Tôn) cho hát Ung (một thiên trong Chu tụng – Kinh Thi) khi dẹp đồ tế lễ đi. Khổng tử nói: “(Hai câu trong thơ Ung đó:) “trợ tế là vua các chư hầu, thiên tử (làm chủ tế) thì rất nghiêm túc”, hát trong ba đại sảnh ba nhà đó thì còn ý nghĩa gì nữa?”
The three families used the Yong ode, while the vessels were being removed, at the conclusion of the sacrifice. The Master said, "‘Assisting are the princes; the son of heaven looks profound and grave’ - what application can these words have in the hall of the three families?"

子Tử 曰viết: ： 「 人“Nhân 而nhi 不bất 仁nhân, ， 如như 禮lễ 何hà? ？ 人Nhân 而nhi 不bất 仁nhân, ， 如như 樂nhạc 何hà?” ？ 」
Khổng tử nói: “Người không có đức nhân thì lễ mà làm gì? Người không có đức nhân thì nhạc mà làm gì?”
The Master said, "If a man be without the virtues proper to humanity, what has he to do with the rites of propriety? If a man be without the virtues proper to humanity, what has he to do with music?"

林Lâm 放Phỏng 問vấn 禮lễ 之chi 本bản. 。 子Tử 曰viết: ： 「 大“Đại 哉tai 問vấn! ！ 禮Lễ, ， 與dữ 其kì 奢xa 也dã, ， 寧ninh 儉kiệm; ； 喪tang ， 與dữ 其kì 易dị 也dã, ， 寧ninh 戚thích.” 。 」
Lâm Phỏng hỏi về gốc của lễ. Khổng tử đáp: “Câu hỏi đó quan trọng đấy! Lễ mà quá xa xỉ thì kiệm ước còn hơn; tang mà quá chú trọng nghi tiết thì thương xót còn hơn.”
Lin Fang asked what was the first thing to be attended to in ceremonies. The Master said, "A great question indeed! In festive ceremonies, it is better to be sparing than extravagant. In the ceremonies of mourning, it is better that there be deep sorrow than a minute attention to observances."

子Tử 曰viết: ： 「 夷“Di 狄Địch 之chi 有hữu 君quân, ， 不bất 如như 諸chư 夏Hạ 之chi 亡vô 也dã.” 。 」
Khổng tử nói: “Các nước (Đông) Di, (Bắc) Địch dù có vua cũng không bằng các nước Hoa Hạ (Trung Quốc) không có vua (vì Hoa Hạ có lễ nghi).”
The Master said, "The rude tribes of the east and north have their princes, and are not like the States of our great land which are without them."

季Quí 氏thị 旅lữ 於ư 泰Thái 山Sơn. 。 子Tử 謂vị 冉Nhiễm 有Hữu 曰viết: ： 「 女“Nhữ 弗phất 能năng 救cứu 與dư?” ？ 」 對Đối 曰viết: ： 「 不“Bất 能năng”. 。 」 子Tử 曰viết: ： 「 嗚“Ô 呼hô! ！ 曾Tằng 謂vị 泰Thái 山Sơn ， 不bất 如như 林Lâm 放Phỏng 乎hồ?” ？ 」
Họ Quí tế lữ ở núi Thái Sơn. Khổng tử hỏi Nhiễm Hữu (làm quan tể của họ Quí): “Anh không ngăn được sao?” Nhiễm Hữu đáp: “Không ngăn được”. Khổng tử nói: “Than ôi! Vậy là cho rằng núi Thái Sơn không bằng Lâm Phỏng sao?”
The chief of the Ji family was about to sacrifice to the Tai mountain. The Master said to Ran You, "Can you not save him from this?" He answered, "I cannot." Confucius said, "Alas! will you say that the Tai mountain is not so discerning as Lin Fang?"

子Tử 曰viết: ： 「 君“Quân 子tử 無vô 所sở 爭tranh, ， 必tất 也dã 射xạ 乎hồ? ！ 揖Ấp 讓nhượng 而nhi 升thăng, ， 下há 而nhi 飲ẩm, ， 其kì 爭tranh 也dã 君quân 子tử.” 。 」
Khổng tử nói: “Người quân tử không ganh đua với ai, nếu có thì chỉ trong lúc bắn chăng? Vái nhường rồi mới bước lên, khi lui xuống thì mời người kia uống rượu. Ganh đua nhau như vậy mới là quân tử.”
The Master said, "The student of virtue has no contentions. If it be said he cannot avoid them, shall this be in archery? But he bows complaisantly to his competitors; thus he ascends the hall, descends, and exacts the forfeit of drinking. In his contention, he is still the Junzi."

子Tử 夏Hạ 問vấn 曰viết: ： 「 『 巧“‘Xảo 笑tiếu 倩thiến 兮hề, ， 美mĩ 目mục 盼phán 兮hề, ， 素tố 以dĩ 為vi 絢huyến 兮hề’ 。 』 何hà 謂vị 也dã?” ？ 」 子Tử 曰viết: ： 「 繪“Hội 事sự 後hậu 素tố”. 。 」
Tử Hạ nói: “(Kinh Thi nói:) ‘miệng xinh chúm chím cười, mắt đẹp long lanh sáng, trên nền trắng vẽ màu sặc sỡ’ nghĩa là thế nào?” Khổng tử đáp: “Có sẵn nền trắng rồi sau mới vẽ”.
Zi Xia asked, saying, "What is the meaning of the passage - ‘The pretty dimples of her artful smile! The well-defined black and white of her eye! The plain ground for the colors?’" The Master said, "The business of laying on the colors follows (the preparation of) the plain ground."

曰Viết: ： 「 禮“Lễ 後hậu 乎hồ?” ？ 」 子Tử 曰viết: ： 「 起“Khởi 予dư 者giả 商Thương 也dã! ！ 始Thủy 可khả 與dữ 言ngôn 詩Thi 已dĩ 矣hĩ.” 。 」
Tử Hạ (lại hỏi): “(Nghĩa là) lễ phải ở sau (nhân) chăng?” Khổng tử nói: “Anh Thương phát khởi được ý ta, như anh mới có thể giảng Kinh Thi cho được.”
"Ceremonies then are a subsequent thing?" The Master said, "It is Shang who can bring out my meaning. Now I can begin to talk about the odes with him."

子Tử 曰viết: ： 「 夏“Hạ 禮lễ, ， 吾ngô 能năng 言ngôn 之chi, ， 杞Kỉ 不bất 足túc 徵trưng 也dã; ； 殷Ân 禮lễ, ， 吾ngô 能năng 言ngôn 之chi, ， 宋Tống 不bất 足túc 徵trưng 也dã; 。 文văn 獻hiến 不bất 足túc, 故cố 也dã. ， 足Túc, 則tắc 吾ngô 能năng 徵trưng 之chi 矣hĩ.” 。 」
Khổng tử nói: “Lễ chế nhà Hạ, ta có thể nói được, nhưng nước Kỉ không đủ làm chứng; lễ chế nhà Ân, ta có thể nói được, nhưng nước Tống không đủ làm chứng, vì văn kiện và người hiền hai nước đó không đủ. Nếu đủ thì ta có thể chứng minh lời ta nói được.”
The Master said, "I could describe the ceremonies of the Xia dynasty, but Qi cannot sufficiently attest my words. I could describe the ceremonies of the Yin dynasty, but Song cannot sufficiently attest my words. (They cannot do so) because of the insufficiency of their records and wise men. If those were sufficient, I could adduce them in support of my words."

子Tử 曰viết: ： 「 禘“Đế 自tự 既kí 灌quán 而nhi 往vãng 者giả, ， 吾ngô 不bất 欲dục 觀quan 之chi 矣hĩ.” 。 」
Khổng tử nói: “Tế đế (một tế lớn đời xưa), từ lúc rót rượu xuống đất trở đi, ta không muốn xem nữa.” (vì Lỗ Văn công bày bài vị sai, không hợp lễ)
The Master said, "At the great sacrifice, after the pouring out of the libation, I have no wish to look on."

或Hoặc 問vấn 禘đế 之chi 說thuyết. 。 子Tử 曰viết: ： 「 不“Bất 知tri 也dã. 。 知Tri 其kì 說thuyết 者giả 之chi 於ư 天thiên 下hạ 也dã, ， 其kì 如như 示thị 諸chư 斯ư 乎hồ?” ！ 」 指Chỉ 其kì 掌chưởng. 。
Có người hỏi về thuyết tế đế. Khổng tử đáp: “Không biết. Nếu biết thuyết ấy, thì việc trị thiên hạ cũng như ở trong cái này chăng?” Ngài vừa nói vừa chỉ vào bàn tay.
Some one asked the meaning of the great sacrifice. The Master said, "I do not know. He who knew its meaning would find it as easy to govern the kingdom as to look on this" - pointing to his palm.

祭Tế 如như 在tại, ， 祭tế 神thần 如như 神thần 在tại. 。
Tế tổ tiên như tổ tiên ở trước mặt, tế thần như thần ở trước mặt.
He sacrificed to the dead, as if they were present. He sacrificed to the spirits, as if the spirits were present.

子Tử 曰viết: ： 「 吾“Ngô 不bất 與dữ 祭tế, ， 如như 不bất 祭tế.” 。 」
Khổng tử nói: “Khi ta (vì lẽ gì) không đích thân đứng tế (mà mượn người thay) tuy có tế đấy, vẫn (ân hận) như chưa tế.”
The Master said, "I consider my not being present at the sacrifice, as if I did not sacrifice."

王Vương 孫Tôn 賈Giả 問vấn 曰viết: ： 「 與“Dữ 其kì 媚mị 於ư 奧Áo, ， 寧ninh 媚mị 於ư 竈Táo”; ， 何hà 謂vị 也dã?” ？ 」 子Tử 曰viết: ： 「 不“Bất 然nhiên, ， 獲Hoạch 罪tội 於ư 天thiên, ， 無vô 所sở 禱đảo 也dã.” 。 」
Vương Tôn Giả (một đại phu cầm quyền ở Vệ) hỏi: “Tục ngữ có câu: “Nịnh thần Áo (thần trong nhà), thà nịnh thần Táo (thần trong bếp) còn hơn”, câu ấy có nghĩa gì?” Khổng tử đáp: “Không phải vậy. Mắc tội với trời thì cầu đảo đâu cũng vô ích.”
Wang Sun Jia asked, saying, "What is the meaning of the saying, ‘It is better to pay court to the furnace than to the southwest corner?’" The Master said, "Not so. He who offends against Heaven has none to whom he can pray."

子Tử 曰viết: ： 「 周“Chu 監giám 於ư 二nhị 代đại, ， 郁úc 郁úc 乎hồ 文văn 哉tai! ！ 吾Ngô 從tòng 周Chu.” 。 」
Khổng tử nói: “Nhà Chu châm chước lễ chế của 2 triều đại trước (Hạ, Ân) nên văn vẽ rực rỡ biết bao! Ta theo Chu.”
The Master said, "Zhou had the advantage of viewing the 2 past dynasties. How complete and elegant are its regulations! I follow Zhou."

子Tử 入nhập 大thái 廟miếu, ， 每mỗi 事sự 問vấn. 。 或Hoặc 曰viết: ： 「 孰“Thục 謂vị 鄹Trâu 人nhân 之chi 子tử 知tri 禮lễ 乎hồ, ？ 入nhập 大thái 廟miếu, ， 每mỗi 事sự 問vấn”. 。 」 子Tử 聞văn 之chi, 曰viết: ： 「 是“Thị 禮lễ 也dã.” 。
Khổng tử vào thái miếu, thấy việc gì cũng hỏi. Có kẻ bảo: “Ai bảo con người đất Trâu (quê hương của Khổng tử) ấy biết lễ. (Nếu biết thì sao) vào thái miếu, thấy gì cũng hỏi.” Khổng tử hay được bảo: “Như vậy là lễ đấy.”
The Master, when he entered the grand temple, asked about everything. Some one said, "Who say that the son of the man of Zou knows the rules of propriety! He has entered the grand temple and asks about everything." The Master heard the remark, and said, "This is a rule of propriety."

子Tử 曰viết: ： 「 射“Xạ 不bất 主chủ 皮bì, ， 為vị 力lực 不bất 同đồng 科khoa, ， 古cổ 之chi 道đạo 也dã.” 。 」
Khổng tử nói: “Bắn (cốt trúng chứ) không cốt xuyên qua tấm da, vì sức không đều nhau (nghĩa là không phải để đọ sức), đạo xưa như vậy.”
The Master said, "In archery it is not going through the leather which is the principal thing - because people’s strength is not equal. This was the old way."

子Tử 貢Cống 欲dục 去khứ 告Cáo 朔sóc 之chi 餼khái 羊dương. 。 子Tử 曰viết: ： 「 賜“Tứ 也dã, ， 爾nhĩ 愛ái 其kì 羊dương, ， 我ngã 愛ái 其kì 禮lễ.” 。 」
Tử Cống muốn bỏ việc dâng cừu trong lễ Cáo sóc (ngày sóc (mùng một) mỗi tháng giết một con cừu để cúng tổ tiên). Khổng tử bảo: “Tứ, anh tiếc con cừu, ta tiếc cuộc lễ.”
Zi Gong wished to do away with the offering of a sheep connected with the inauguration of the first day of each month. The Master said, "Ci, you love the sheep; I love the ceremony."

子Tử 曰viết: ： 「 事“Sự 君quân 盡tận 禮lễ, ， 人nhân 以dĩ 為vi 諂siểm 也dã.” 。 」
Khổng tử nói: “Thờ vua hết lễ thì người ta cho là nịnh.” (ý than về thói đời thời đó coi vua không ra gì)
The Master said, "The full observance of the rules of propriety in serving one’s prince is accounted by people to be flattery."

定Định 公công 問vấn: ： 「 君“Quân 使sử 臣thần, ， 臣thần 事sự 君quân, ， 如như 之chi 何hà?” ？ 」 孔Khổng 子tử 對đối 曰viết: ： 「 君“Quân 使sử 臣thần 以dĩ 禮lễ, ， 臣thần 事sự 君quân 以dĩ 忠trung.” 。 」
Định công (vua nước Lỗ) hỏi: “Vua khiến bề tôi, bề tôi thờ vua, phải như thế nào?” Khổng tử đáp: “Vua khiến bề tôi phải giữ lễ, bề tôi thờ vua phải trung (hết lòng).”
The duke Ding asked how a prince should employ his ministers, and how ministers should serve their prince. Confucius replied, "A prince should employ his minister according to according to the rules of propriety; ministers should serve their prince with faithfulness."

子Tử 曰viết: ： 「 關“Thư 雎cưu ， 樂lạc 而nhi 不bất 淫dâm, ， 哀ai 而nhi 不bất 傷thương.” 。 」
Khổng tử nói: “Thiên ‘Thư cưu’ (mở đầu Kinh Thi), vui mà không quá mức, buồn mà không thương tổn” (Nghĩa là vui buồn đều trúng tiết, vừa phải).
The Master said, "The Guan Ju is expressive of enjoyment without being licentious, and of grief without being hurtfully excessive."

哀Ai 公công 問vấn 社xã 於ư 宰Tể 我Ngã. 。 宰Tể 我Ngã 對đối 曰viết: ： 「 夏“Hạ 后hậu 氏thị 以dĩ 松tùng, ， 殷Ân 人nhân 以dĩ 柏bá, ， 周Chu 人nhân 以dĩ 栗lật, ， 曰viết: 使sử 民dân 戰chiến 栗lật.” 。 」
Ai công (vua nước Lỗ) hỏi Tể Ngã về việc lập đàn xã. Tể Ngã đáp: “Nhà Hạ trồng cây tùng ở đàn xã, nhà Ân trồng cây bá, nhà Chu trồng cây lật, là có ý khiến dân phải sợ hãi.”
The duke Ai asked Zai Wo about the altars of the spirits of the land. Zai Wo replied, "The Xia sovereign planted the pine tree about them; the men of the Yin planted the cypress; and the men of the Zhou planted the chestnut tree, meaning thereby to cause the people to be in awe."

子Tử 聞văn 之chi, 曰viết: ： 「 成“Thành 事sự 不bất 說thuyết, ， 遂toại 事sự 不bất 諫gián, ， 既kí 往vãng 不bất 咎cữu”. 。 」
Khổng tử nghe biết, trách Tể Ngã rằng “Việc đã thành, không nên nói lại. Việc nhất định xảy ra, không nên can ngăn. Việc đã qua, không nên trách”.
When the Master heard it, he said, "Things that are done, it is needless to speak about; things that have had their course, it is needless to remonstrate about; things that are past, it is needless to blame."

子Tử 曰viết: ： 「 管“Quản 仲Trọng 之chi 器khí 小tiểu 哉tai!” ！ 」
Khổng tử nói: “Khí lương của Quản Trọng nhỏ nhen thay!”
The Master said, "Small indeed was the capacity of Guan Zhong!"

或Hoặc 曰viết: ： 「 管“Quản 仲Trọng 儉kiệm 乎hồ?” ？ 」 曰Viết: ： 「 管“Quản 氏thị 有hữu 三tam 歸qui, ， 官quan 事sự 不bất 攝nhiếp, ， 焉yên 得đắc 儉kiệm?” ？ 」
Có người hỏi: “Quản Trọng tiết kiệm không?” Khổng tử đáp: “Họ Quản thu thuế “tam qui” không cho gia thần nào kiêm nhiếp nhiều việc, sao gọi là tiết kiệm được?”
Some one said, "Was Guan Zhong parsimonious?" "Guan," was the reply, "had the San Gui, and his officers performed no double duties; how can he be considered parsimonious?"

「 然“Nhiên 則tắc 管Quản 仲Trọng 知tri 禮lễ 乎hồ?” ？ 」 曰Viết: ： 「 邦“Bang 君quân 樹thụ 塞tắc 門môn, ， 管Quản 氏thị 亦diệc 樹thụ 塞tắc 門môn. ； 邦Bang 君quân 為vi 兩lưỡng 君quân 之chi 好hiếu ， 有hữu 反phản 坫điếm; ， 管Quản 氏thị 亦diệc 有hữu 反phản 坫điếm. 。 管Quản 氏thị 而nhi 知tri 禮lễ, ， 孰thục 不bất 知tri 禮lễ?” ？ 」
“Thế Quản Trọng có biết lễ không?” – Đáp: “Vua Tề dựng bình phong che cửa, Quản Trọng cũng dựng bình phong che cửa: vua Tề khi khoản đãi hai vua nước ngoài, dùng cái phản điếm. Quản Trọng mà biết lễ thì ai mà không biết lễ?”
"Then, did Guan Zhong know the rules of propriety?" The Master said, "The princes of States have a screen intercepting the view at their gates. Guan had likewise a screen at his gate. The princes of States on any friendly meeting between two of them, had a stand on which to place their inverted cups. Guan had also such a stand. If Guan knew the rules of propriety, who does not know them?"

子Tử 語ngữ 魯Lỗ 大thái 師sư 樂nhạc 。 曰viết: ： 「 樂“Nhạc 其kì 可khả 知tri 也dã: ： 始thủy 作tác, ， 翕hấp 如như 也dã, ； 從túng 之chi, ， 純thuần 如như 也dã, ， 皦kiểu 如như 也dã, ， 繹dịch 如như 也dã, ， 以dĩ 成thành.” 。 」
Khổng tử nói về nhạc lí với nhạc quan nước Lỗ: “Có thể biết được phép tấu nhạc: mới đầu, các âm thanh phấn khởi nhiệt liệt; rồi tới khúc phóng thì các âm thanh thuần nhiên điều hoà, rõ ràng, lại liên tục nhau, như vậy là thành khúc nhạc.”
The Master instructing the Grand music master of Lü said, "How to play music may be known. At the commencement of the piece, all the parts should sound together. As it proceeds, they should be in harmony while severally distinct and flowing without break, and thus on to the conclusion."

儀Nghi 封phong 人nhân 請thỉnh 見kiến, 。 曰viết: ： 「 君“Quân 子tử 之chi 至chí 於ư 斯tư 也dã, ， 吾ngô 未vị 嘗thường 不bất 得đắc 見kiến 也dã”. 。 」 從Tòng 者giả 見kiến 之chi. 。
Viên quan phong nhân (giữ biên cương) ở ấp Nghi (của Vệ) xin được yết kiến Khổng tử, bảo: “Bậc quân tử (tức có đạo đức) nào tới đây, không có ai mà tôi không được yết kiến”. Học trò theo hầu Khổng tử thông báo với thầy rồi dắt vô.
The border warden at I requested to be introduced to the Master, saying, "When men of superior virtue have come to this, I have never been denied the privilege of seeing them." The followers of the sage introduced him,

出Xuất 曰viết: ： 「 二“Nhị 三tam 子tử ， 何hà 患hoạn 於ư 喪táng 乎hồ? ？ 天Thiên 下hạ 之chi 無vô 道đạo 也dã 久cửu 矣hĩ, ， 天thiên 將tương 以dĩ 夫phu 子tử 為vi 木mộc 鐸đạc.” 。 」
Viên quan đó, (yết kiến rồi) ra bảo: “Mấy thầy đừng lo phu tử mất chức. Thiên hạ vô đạo (tức loạn) đã lâu rồi, Trời sẽ dùng phu tử làm cái mõ gỗ (để tuyên dương giáo hoá).”
and when he came out from the interview, he said, "My friends, why are you distressed by your master’s loss of office? The kingdom has long been without the principles of truth and right; Heaven is going to use your master as a bell with its wooden tongue."

子Tử 謂vị 韶Thiều: ， 「 盡“Tận 美mĩ 矣hĩ, ， 又hựu 盡tận 善thiện 也dã”, 。 」 謂vị 武Võ: ， 「 盡“Tận 美mĩ 矣hĩ, ， 未vị 盡tận 善thiện 也dã.” 」 。
Khổng tử khen nhạc Thiều (nhạc của vua Thuấn): “Cực hay lại cực tốt lành”, khen nhạc Võ (nhạc của Võ vương nhà Chu): “Cực hay, nhưng chưa cực tốt lành.” (Thuấn được Nghiêu truyền ngôi, Võ phải đánh dẹp thiên hạ mới được ngôi. Khổng tử cho như vậy là đức của Võ không bằng của Thuấn)
The Master said of the Shao that it was perfectly beautiful and also perfectly good. He said of the Wu that it was perfectly beautiful but not perfectly good.

子Tử 曰viết: ： 「 居“Cư 上thượng 不bất 寬khoan, ， 為vi 禮lễ 不bất 敬kính, ， 臨lâm 喪tang 不bất 哀ai, ， 吾ngô 何hà 以dĩ 觀quan 之chi 哉tai.” ？ 」
Khổng tử nói: “Ở bậc trên mà không khoan hồng, làm lễ mà không nghiêm túc, gặp việc tang mà không bi thương, hạng người như vậy còn có gì cho ta xét nữa?”
The Master said, "High station filled without indulgent generosity; ceremonies performed without reverence; mourning conducted without sorrow - wherewith should I contemplate such ways?"